De ontdekking van het schrift
Grottekening
Het allereerste schrift dat de mensen gebruikten was een verzameling tekeningen. In de grotten tekenden en kleurden ze afbeeldingen van wat ze belangrijk vonden. Bijvoorbeeld dieren waarop ze jaagden of jachtafbeeldingen.
De Egyptenaren tekenden hiërogliefen. Dat waren sterk vereenvoudigde tekeningen die min of meer op letters leken. Je begrijpt dat het natuurlijk vlugger ging als je een vogel niet helemaal tot in het kleinste detail moest tekenen. Hiërogliefen zijn dus een soort vroege pictogrammen. De eerste hiërogliefen werden getekend rond 3000 v.C., de laatste in 394 n.C.
Er was natuurlijk een probleem: kat en poes betekenen ongeveer hetzelfde. En of je nu een kat of een poes tekent, de tekening ziet er hetzelfde uit. Maar als je echt 'kat' wou schrijven en niet 'poes', dan tekende je een appel voor de tekening van de kat of de poes. Omdat appel met een a begint, wist je dat het om een kat ging en niet om een poes. Die idee om gebruik te maken van klankovereenkomsten gebruikten de Sumeriërs in hun spijkerschrift al in het jaar 5000 v.C. Het is uiteindelijk de belangrijkste 'truc' gebleken in de geschiedenis van het schrift.
Als je bijvoorbeeld het woord 'pad' gaat schrijven met drie vereenvoudigde tekeningen van een paard, een appel en een deur, dan worden die tekeningetjes na verloop vanzelf gelezen als 'p', 'a' en 'd'. De tekeningetjes duiden dan geen dingen meer aan, maar klanken. De tekeningetjes werden in de loop van de geschiedenis alsmaar eenvoudiger. En zo is ons huidige alfabet ontstaan.
Maar niet enkel ons alfabet, ook andere schrifttekens hebben dezelfde geschiedenis, ook al zien ze er soms helemaal anders uit. Kijk maar eens naar het Hebreeuws en het Arabisch alfabet.
Voor blinden werd er een speciaal alfabet ontwikkeld. De Fransman Louis Braille ontwikkelde het in de 19e eeuw. Het is een 'reliëfschrift' met puntjes die je kunt voelen.
De Egyptenaren tekenden hiërogliefen. Dat waren sterk vereenvoudigde tekeningen die min of meer op letters leken. Je begrijpt dat het natuurlijk vlugger ging als je een vogel niet helemaal tot in het kleinste detail moest tekenen. Hiërogliefen zijn dus een soort vroege pictogrammen. De eerste hiërogliefen werden getekend rond 3000 v.C., de laatste in 394 n.C.
Er was natuurlijk een probleem: kat en poes betekenen ongeveer hetzelfde. En of je nu een kat of een poes tekent, de tekening ziet er hetzelfde uit. Maar als je echt 'kat' wou schrijven en niet 'poes', dan tekende je een appel voor de tekening van de kat of de poes. Omdat appel met een a begint, wist je dat het om een kat ging en niet om een poes. Die idee om gebruik te maken van klankovereenkomsten gebruikten de Sumeriërs in hun spijkerschrift al in het jaar 5000 v.C. Het is uiteindelijk de belangrijkste 'truc' gebleken in de geschiedenis van het schrift.
Als je bijvoorbeeld het woord 'pad' gaat schrijven met drie vereenvoudigde tekeningen van een paard, een appel en een deur, dan worden die tekeningetjes na verloop vanzelf gelezen als 'p', 'a' en 'd'. De tekeningetjes duiden dan geen dingen meer aan, maar klanken. De tekeningetjes werden in de loop van de geschiedenis alsmaar eenvoudiger. En zo is ons huidige alfabet ontstaan.
Maar niet enkel ons alfabet, ook andere schrifttekens hebben dezelfde geschiedenis, ook al zien ze er soms helemaal anders uit. Kijk maar eens naar het Hebreeuws en het Arabisch alfabet.
Voor blinden werd er een speciaal alfabet ontwikkeld. De Fransman Louis Braille ontwikkelde het in de 19e eeuw. Het is een 'reliëfschrift' met puntjes die je kunt voelen.
Opdracht
Bespreek de volgende vragen in je groep.
Noteer je antwoorden op een blad (één blad per groep).
Let op: er is niet één juist antwoord, overleg daarom goed en noteer je antwoord zo volledig mogelijk.
Waarom namen de eerste schriften zoveel plaats in? Test het eens uit met enkele oude schrifttekens. Je kan ze zelf bedenken door de tekst grondig te lezen, dan weet je hoe zo'n schriftteken ontstond.
Waarom was het moeilijk om die eerste geschriften te ontcijferen?
Welke van de zes geschriften op de foto's, worden nu nog gebruikt?
Wat is er belangrijk aan een schriftsoort? Wat zorgt er voor dat het goed leesbaar is, dat het niet te moeilijk is, ...
Maak voor deze opdracht gebruik van de placemats: eerst vul je in je eigen vakje in wat je zelf belangrijk vindt, zonder te overleggen. Daarna bespreek je de verschillende meningen in je groep en formuleer je enkele kenmerken die je allemaal belangrijk vindt.
Beeld je in dat je leeft in een tijd waarin nog geen alfabet bestaat. Je wilt een korte boodschap schrijven naar een vriend of vriendin. Bedenk een teken voor elke letter die je nodig hebt. Je kunt je baseren op de tekening van een dier, een ding, een persoon, enz.
Vereenvoudig de tekeningen tot een zelfontworpen letter. Schrijf je boodschap hieronder op.
Noteer je antwoorden op een blad (één blad per groep).
Let op: er is niet één juist antwoord, overleg daarom goed en noteer je antwoord zo volledig mogelijk.
Waarom namen de eerste schriften zoveel plaats in? Test het eens uit met enkele oude schrifttekens. Je kan ze zelf bedenken door de tekst grondig te lezen, dan weet je hoe zo'n schriftteken ontstond.
Waarom was het moeilijk om die eerste geschriften te ontcijferen?
Welke van de zes geschriften op de foto's, worden nu nog gebruikt?
Wat is er belangrijk aan een schriftsoort? Wat zorgt er voor dat het goed leesbaar is, dat het niet te moeilijk is, ...
Maak voor deze opdracht gebruik van de placemats: eerst vul je in je eigen vakje in wat je zelf belangrijk vindt, zonder te overleggen. Daarna bespreek je de verschillende meningen in je groep en formuleer je enkele kenmerken die je allemaal belangrijk vindt.
Beeld je in dat je leeft in een tijd waarin nog geen alfabet bestaat. Je wilt een korte boodschap schrijven naar een vriend of vriendin. Bedenk een teken voor elke letter die je nodig hebt. Je kunt je baseren op de tekening van een dier, een ding, een persoon, enz.
Vereenvoudig de tekeningen tot een zelfontworpen letter. Schrijf je boodschap hieronder op.